Dolnośląskie zapory wodne - wykład (30 IV 2025 r.)

Na przestrzeni wieków Sudety Zachodnie były wielokrotnie nawiedzane przez niszczycielskie powodzie. Jednak aż do lat 90. XIX w. władze państwowe nie podejmowały radykalnych działań, które mogłyby im zapobiec lub ograniczyć ich skutki. W sierpniu 1888 r. oraz na przełomie lipca i sierpnia 1897 r.: dolina Kwisy, Karkonosze, Góry Izerskie oraz Kotlina Jeleniogórska zostały spustoszone przez niszczycielski żywioł. Zniszczeniu lub zalaniu uległy zabudowania mieszkalne oraz gospodarcze, zerwane zostały mosty, linie telegraficzne i telefoniczne, a intensywne deszcze podmyły drogi oraz tory kolejowe. W wyniku tych katastrof wiele osób straciło życie. Co więcej, tereny dotknięte powodzią z 1897 r. zostały odwiedzone przez cesarzową Augustę Wiktorię oraz cesarza Wilhelma II. 

Dopiero te wydarzenia skłoniły władze państwowe do refleksji oraz stały się impulsem do opracowania ustawy dotyczącej regulacji rzek i budowy śląskich zapór wodnych. Określenie skali oraz rozmieszczenia tych potężnych obiektów powierzono prof. Ottonowi Intzemu wybitnemu specjaliście z zakresu inżynierii lądowej i rzecznej. Z kolei inż. Curt Bachmann odpowiadał za projektowanie oraz nadzór nad pracami budowlanymi. 

W latach 1901-1924 na terenie Sudetów Zachodnich powstały cztery potężne zapory wodne: w Leśnej, w Pilchowicach, w Zagórzu Śląskim oraz w Złotnikach Lubańskich. Każda z tych zakrojonych na szeroką skalę inwestycji pochłonęła wiele milionów marek i była realizowana przez kilka lat. Wykorzystane materiały pochodziły głównie z terenu Śląska. Na placu budowy zatrudnionych było od 350 do nawet 1400 osób. Uroczystości związane z wmurowaniem kamienia węgielnego oraz oddaniem zapory do użytku były organizowane z mniejszym lub większych rozmachem. Jednak największa feta odbyła się 16 listopada 1912 r. w Pilchowicach, ponieważ w otwarciu obiektu uczestniczył cesarz Wilhelm II oraz inni urzędnicy państwowi wysokiego szczebla. 

W okresie międzywojennym zapory oprócz swych pierwotnych funkcji stały się także obiektami turystycznymi. Nad jeziorem Bystrzyckim powstało schronisko Schlesiertalbaude, a nad jeziorem Pilchowickim schronisko Curt Bachmann Baude. Praktykowano także kąpiele oraz żeglugę po tych nowopowstałych zbiornikach wodnych. 

Karolina Rybicka

Powrót do Wydarzenia 2025

W galerii wykorzystano slajdy z prezentacji dr Karoliny Rybickiej.