Wyjazd do Złotoryi

W ramach projektu „Klimaty sztuki i podróży” odwiedziliśmy w dniu 20.08.2025 r. Złotoryję - urokliwe miasto położone na Pogórzu Kaczawskim w Krainie Wygasłych Wulkanów. Pierwsze kroki skierowaliśmy do ponoć największej w Polsce fabryki szklanych bombek i ozdób choinkowych VITBIS.  Dowiedzieliśmy się w jaki sposób ze zwykłej szklanej rurki powstają finezyjne dzieła sztuki. Wraz z edukatorkami zobaczyliśmy kolejno dmuchalnię, srebrzalnię, maczalnię, dekoratornię oraz wzorcownię. Niespodzianką były warsztaty, na których mieliśmy okazję wykazać się inwencją twórczą i własnoręcznie ozdobić bombki choinkowe. Na koniec trafiliśmy do firmowego sklepu, gdzie można było zakupić niepowtarzalne ozdoby na świąteczne drzewka a nawet sprawić bliskim wyjątkowe prezenty.

 Jednak historia miasta jest ściśle związana z cennym kruszcem, który był tu wydobywany już od XIII wieku, stąd pierwotna nazwa miasta brzmiała „Mons Aurum”. Pozostałością po wydobywaniu złota w postaci rudy jest dzisiejsza Kopalnia Złota Aurelia -  około 100 metrowa sztolnia z XVII wieku udostępniona do zwiedzania od 1973 roku. Sztolnia została wykuta w twardej skale diabazowej, na której widoczne są liczne nacieki rudy żelaza. Od głównego chodnika odchodzą boczne korytarze oraz szyb wentylacyjny zamieszkały przez nietoperze.

Z kopalni przeszliśmy do centrum miasta i udaliśmy się do Muzeum Złota, w którym zgromadzono wiele eksponatów związanych z wydobywaniem kruszcu oraz bogatą kolekcję minerałów pochodzących z miejscowych rzek, gór i pagórków. Większość zbiorów jest darem nauczyciela i kolekcjonera Leopolda Schmetterlinga.

Złotoryja zwana Stolicą Polskiego Złota jest także najstarszym miastem w dzisiejszej Polsce ulokowanym na prawach magdeburskich, które uzyskała już w 1211 roku i jak na miasto o tak długiej historii oferuje wiele cennych zabytków.

Wyjątkową atmosferę do zwiedzania miasta tworzy miejska starówka z zabytkowym rynkiem, malowniczymi uliczkami i kamieniczkami z XV i XVI wieku. Na starówce góruje średniowieczna Baszta Kowalska, jedyna ocalała z murów obronnych wieża strzegąca główną bramę miasta. Obecnie kamienna wieża pełni funkcję punktu widokowego, z którego można podziwiać panoramę miasta i okolicy. W pobliżu rynku znajduje się Skwer Siedmiu Mieszczan z fontanną i pomnikiem upamiętniającym udział złotoryjskich górników w bitwie pod Legnicą. Miejsce nawiązuje także do legendy związanej z epidemią dżumy w 1553 roku, z której ocalało tylko siedmiu mieszkańców miasta.

A wśród obiektów sakralnych ważnym zabytkiem Złotoryi jest otoczony murem kamiennym dawny zespół klasztorny Franciszkanów i przyległy barokowy kościół pw. św. Jadwigi wraz z fragmentami murów obronnych. Na terenie zespołu znajduje się unikatowa kapliczka słupowa z końca XV wieku i pomnik św. Jana Nepomucena ufundowany w 1732 roku przez ówczesnego burmistrza miasta.            

Na uwagę zasługuje również kościół Narodzenia NMP a w nim ambona, piękne portale, empory i studnia znajdująca się we wnętrzu kościoła. Natomiast w kościelnej wieży widokowej urządzono między innymi XV-wieczną bibliotekę łańcuchową, warsztat ze starym mechanizmem zegarowym oraz strażnicę.

Będąc w centralnej części Złotoryi nie sposób nie zwrócić uwagi na monumentalny pomnik Władysława Reymonta przedstawiający pisarza i cztery tomy jego największego dzieła. Pomnik odsłonięto w 1967 roku w setną rocznicę urodzin noblisty.

Ostatnią atrakcją tego dnia było wejście do rezerwatu geologicznego zwanego Wilczą Górą. Z punktu widokowego podziwialiśmy bazaltowe wzniesienie Wilkołak, który jest jednym z symboli Krainy Wygasłych Wulkanów. Odkryte słupy bazaltowe jednoznacznie świadczą o wulkanicznej przeszłości wzniesienia a ich wiek został określony na około 20 mln lat. W obecnej postaci Wilkołak jest wyrobiskiem nieczynnego kamieniołomu ukazującym przekrój fragmentu dawnego komina wulkanicznego.

Miasto i okolice zwiedzaliśmy z przewodnikiem sudeckim p. Piotrem Norko, który z entuzjazmem i z wielką swadą opowiadał historię regionu i z którym mamy nadzieję spotkać się jeszcze nie jeden raz.

Lucyna Bajsarowicz

Powrót do Wydarzenia 2025 II półrocze